مذھب ۽ سائنس

طفيل مگسي
انسان جي پيدائش ۽ ارتقا
جيترا به سائنسي وسماجي علم آھن.اهي حقيقت کي ڄاڻڻ جي لاء مختلف ماڊلز ٺاهين ٿا.اهڙيء ريت ئي جيڪڏھن مذھب ۽ سائنس خاص ڪري بائيولوجي جي ڳاله ڪئي وڃي ته ٻنهيء وٽ ماڊلز آھن.مذھب جي ماڊل ۾ انسان کي مٽي کان ٺاهيو ويو.بلڪل ساڳئي شڪل ۾ جيئن هو آھي.۽ پوء هڪ جوڙي يعني آدم وحوا کان انساني آبادي وڌندي وئي.جيڪو ماڊل هڪ ته تحقيق وتصديق جي دائري ۾ نٿو اچي.جنهن تي هڪ سوال به کڄي ٿو ته جيتوڻيڪ ان کي علم.به سڏي سگهجي ٿو؟ٻيو اهو ماڊل هن جواب ڏيڻ کان به لاچار آھي ته انساني آبادي ڪيئن وڌي؟ جيڪڏھن اهو مڃيو وڃي ته انساني آبادي حوا وآدم کان وڌي ٿي ته پوء انهن کان يعني هڪ ئي والدين کان پيدا ٿيڻ وارن ٻارڙن جي پاڻ ۾ رشتي جي تقدس وارو سوال کڄي ٿو.ٽيون اهو ته مذھبي ماڊل قسمن جي ورهاست يا DIVERSITY تي ڪا روشني وجهڻ يعني دنيا ۾ جيترا SPECIES آھن.اهي ڪڏھن ۽ ڪيئن وجود ۾ آيا.ٻيئي پاسي سائنس جو ماڊل آھي.جيڪو زندگي جي خاص حالتن کان جنم وٺڻ ۽ پوء هڪ UNICELLULAR کان MULTICELLULAR ٿيڻ تائين جا دور ۽ مرحلا طئي ڪري ٿو.پوء قسمن جي DIVERSITY جي ارتقائي انداز ۾ نيچرل ۽ سيڪسٽوئل سليڪشن جي تحت مختلف ADAPATIONS جي حوالي کان بيان ڪري ٿو.ان ماڊل جي تحت انسان ڪو آسمان کان ڪا لٿل شيء ناهي بلڪ باقي قسمن جيان زمين جي پستي کان اٿيل هڪ جاندار آھي.جيڪو ارتقا جا مختلف مرحلا طئي ڪري لکين سالن جي حياتي جي بقا واري جنگ وڙھندي موجوده شڪل ۾ پهتو آھي.ان ماڊل جي هڪ خوبصورتي اها آھي ته اهو انسان کي سموري مخلوق سان ڳنڍي ٿو يعني باقي جاندارن جيان انسان به زندگي جي هڪ ارتقائي شڪل آھي.ان ماڊل جي هڪ ٻي خاصيت اها به آھي ته ان جي تصديق به ڪري سگهجي ٿي ۽ ھينئر تائين جيتريون ريسرچرز ٿي رهيون آھن.اهي ارتقائي ماڊل جي ئي تصديق ڪري رهيون آھن.
انسان\آدم جي تاريخ
مذھب خاص ڪري اسرائيليات ۾ انسان جي وجود جي تاريخ اٽڪل 6000سال پراڻي آھي.جڏھن ته FOSSIL RECORD جي مطابق انسان جا ٻن لکن سالن کان به اڳ جا ڍانچا مليا آھن.مزي جي ڳاله اها آھي ته HOMO يعني انسان جي ڪيترن ئي قسمن SPECIESجي موجودگي جا آثار FOSSIL RECORDS مليا آھن.جڏھن ته اسان جي نسل جنهن کي HOMO SAPIENS SAPIENS سڏيو وڃي ٿو.اهو آخري زنده نسل آھي.HOMO NEANDERTHALS جيڪو ارتقائي تاريخ ۾ اسان کان اڳ ۽ ساڳئي وقت اسان جو هم عمر به هو.ان قسم جي نسل جي انسان سان ملاقات جا ثبوت به مليا آھن.جنهن ۾ اسان هڪ ٻئي سان گڏ رهياسين به ۽ شاديون به ڪيون.جنهن جو ثبوت اڄ جي يورپ جي انسان ۾ 9%-6% رت هومو نينڊرٿل جو آھي.
هومو نينڊرسل انسان جي ختم ٿي وڃڻ جي پٺيان ڪهڙا سبب هئا.اهو اڃا يقيني طور تي ثابت ناهي ٿيو.مگر وهم وشڪ غالب آھي ته گهٽ وسيلن تي قبضو ڪرڻ ۽ STRUGGLE OF SURVIVAL جي سبب کان اسان جي نسل ان کي نيست ونابود ڪري ڇڏيو.ان ڳاله کي JERRY COYNE پنهنجي ڪتاب WHY EVOLUTION IS TRUE ۾ بيان ڪيو آھي.۽ اسان جهڙن ڪيترن ئي انساني نسلن HOMO جي انگ ۾ اٽڪل ويهن جي ويجهو هئا.ان جي حوالي کان YUVAL NOAH HARARI جو ڪتاب SAPIENS به فائديمند آھي.
انسان جي عمر ۽ قد
جيستائين انسان جي ڊگهي قد ۽ عمر جي ڳاله آھي ته ماڊرن سائنس ان کي نٿي مڃي.ڇاڪاڻ ته اڄ کان هزارين سال اڳ انسان جن حالتن ۾ رهندو هو.اهي زندگي بخش نه هونديون هيون.نه ئي وري انسان جو پنهنجي ماحول ۽ حالتن تي ڪنٽرول هو.بلڪ هر وقت جهنگلي جانورن جو ڊپ.بيمارين ۾ نه علاج جي ڪا ڄاڻ .نه ڊاڪٽر جي موجودگي.زنده رهڻ جي ڇڪتان ۽ زنده رهڻ جي وسيلن تي قبضي جي خاطر قبيلن جي ويڙھن ۾ موتن جي سبب کان عمر ڊگهي نه ٿيندي هئي.ايستائين ته پنج سو سال اڳ تائين انسان جي عمر 45 سال هئي.جيڪا جديد ميڊيڪل سائنس جي سبب کان 70ٿي آھي.ڇاڪاڻ ته گذريل چئن پنجن سالن کان ڪيترين ئي خطرناڪ بيمارين جو علاج دريافت ڪيو ويو. VACCINES ٺاھيون ويون.۽ جديد طبي سهوليتون ميسر ڪيون ويون.ان کان علاوه انسان پنهنجي ماحول تي ڪنٽرول ڪري حالتن کي زندگي جي لاء بهتر بڻايو. منظم ۽ سٺا سياسي.سماجي ۽ معاشي نظام ٺاهيا ويا وغيره جن جو ذڪر STEVEN PINKER پنهنجي ڪتاب ANGELS OF OUR NATURE ۽ THE BETTER ENLIGHTENMENT NOW ۾ ڪيو آھي.
معجزو.
معجزو جيئن ته منٿ لفظ کان نڪتل آھي.يعني جتي انساني عقل ٿڪجي بيهي وڃي يا ڪنهن جي سامهون عاجزي اختيار ڪري وٺي.شروعات ۾ انسان کي ڪائنات کي سمجهڻ جي ڪوشش عجز تي شامل هئي.يعني موجودات جي ماهيت.مقصد ۽ رليشن وغيره کي درست طور تي سمجهڻ جي اهليت نه هئي.هو ڪائنات ۽ وجود جي سوالن جي اڳيان عاجز ٿي ڪري انسان سڀ ڪجه آسماني هستي يا هستين جي کاتي ۾ وجهي ڇڏيو ۽ پوء انهن جي پوڄا ڪري ڇڏي.معجزي جي ٻي عمومي تعريف اها آھي ته ڪائناتي قانونن ۾ تبديلي ڪرائي ڪائناتي و سماجي نظام ۾ تبديلي پيدا ڪئي وڃي.جنهن کي سٺيون عادتون به سڏيو وڃي ٿو.اصل ۾ معجزو اهڙي شيء آھي جيڪا سڀ ڪنهن ٻڌي ۽ اڳتي وڌائي آھي.مگر نه ته ان جا ڪٿي ثبوت ۽ شاهديون هونديون آھن ۽ نه ڏٺل شاهد وغيره.معجزي کي مڃڻ وارا ته ڪافي ملي وڃن ٿا.ليڪن ڄاڻڻ وارو ڪو به ناهي هوندو.هونئن به جتي تقدس هجي اتي ڄاڻڻ ۽ سمجهڻ ناهي هوندو.بس مڃڻ ئي هوندو آھي.معجزي جو مطلب آھي ته سج پنهنجي جاء کان هٽي وڃي.ڪاٺي ناگ بڻجي وئي.انسان گهوڙو بڻجي ويو وغيره.هتي ڳاله سمجهڻ جي آھي ته ڇا اهو ممڪن به آھي.جيڪڏھن سج پنهنجي جاء کان صرف ڪجه فوٽ اسان جي زمين جي ويجهو اچي ته ڇا زمين تي زندگي رهي سگهي ٿي؟ڪائنات جو نظام قانونن تي هلي ٿو.جيڪڏھن قانون نه هجن ته ڪائنات ۾ بدنظميANARCHY پکڙجي وڃي.وڌيڪ اهو ته جڏھن انسان انهن قانونن کي ڏسي وٺي ٿو ته تڏھن اڳڪٿي PREDICTION ڪري ٿو. ۽ PREDICTION ئي هن ڳاله جو ثبوت آھي ته ڪائنات ڌوم ڌام قانونن تي مشتمل آھي.هتي ڳاله ويچار جي قابل آھي ته شروعات ۾ علم نه هئڻ جي سبب کان عاجزي جي بنياد تي جيڪي ڳالهيون الاهي يا آسماني هستين جي ذريعن کان بيان ڪيون ويون هيون.اڄ انهن جي سائنسي بنيادن تي تشريح ڪئي پئي وڃي.حالانڪ اڄ انسان جنهن دور ۾ رهي رهيا آھن اهو پنهنجي ترقي و ايجادن جي حوالي کان گذريل دورن کان ممتاز آھي.روزاني نوان انڪشاف ٿي رهيا آھن.انٽرنيٽ جي سبب کان سيڪنڊز ۾ معلومات دنيا جي هڪ ڪنڊ کان ٻي ڪنڊ تائين پهچي رهي آھي.جيڪو علم ۽ ذھن اڄ جي سائنسدانن وٽ آھي.اڳ ۾ ڪنهن وٽ نه هو.مگر ڪنهن هينئر تائين ڪو اهڙو معجزو ڏيکارڻ يا ڪرڻ جي دعوي ڪئي آھي.؛؛؛