اسلام آباد(رپورٽ اياز مهر)مملڪتي وزير شهادت ايوان پرتشدد انتها پسندي جي روڪٿام بل 2023ع سينيٽ ۾ پيش ڪيو.سينيٽ چيئرمين صادق سنجراڻي سڀ کان پهريان تجويز ڪيل بل تي ايوان کان راءِ گهري جنهن بعد بل رد ڪري ڇڏيو.سينيٽر ڪامران مرتضيٰ چيو آهي ته جيڪڏهن اهڙي قانون سازي ڪرڻي آهي ته گهٽ ۾ گهٽ اتحادين کي اعتماد ۾ ورتو وڃي.هن چيو ته هي بل ڪنهن جي خلاف به استعمال ٿي سگهي ٿو، اهڙو بل تاريخ ۾ هڪ حوالو بڻجي ويندو، اهڙو بل پاس نه ٿيڻ گهرجي، مان ان تي ٽوڪن واڪ آئوٽ جو اعلان ڪيان ٿو.مولانا عبدالغفور حيدري ايوان ۾ جي يو آءِ ف طرفان پرتشدد انتهاپسندي بل جي مخالفت ڪئي.سينيٽر غفور حيدري چيو ته جميعت علماءِ اسلام بل جي مخالفت ڪري ٿي.سينيٽر مشتاق احمد چيو ته هو ان بل جي مخالفت ڪن ٿا، هي بل پي ٽي آءِ خلاف نه پر سمورين سياسي پارٽين خلاف آهي.هن چيو ته هي بل هڪ پارٽي کي نشانو بڻائي پيش ڪري رهيا آهن، هي بل جمهوريت جي تابوت ۾ آخري نيل ثابت ٿيندو، مان ان بل جي مخالفت ڪريان ٿو.سينيٽر همايون مهمند چيو ته هي ايترو اهم بل آهي، ڪيترن ئي ماڻهن جي زندگين ۾ تبديلي آڻي سگهي ٿو، لڳي ٿو ته هي بل آهي تحريڪ انصاف کي عام چونڊن کان روڪڻ جو، مون کي ان مان ڪهڙي بوءِ اچي رهي آهي. اجلاس ۾ ڳالهائيندي سينيٽر طاهر بزنجو چيو ته بدقسمتي سان اسان جي اتحاد جا سمورا وڏا فيصلا ن ليگ ۽ پيپلز پارٽي ڪري رهيا آهن، هي بل جمهوريت جي خلاف آهي.سينيٽر طاهر بزنجو جو چوڻ آهي ته بل پاس ٿيو ته ايوان مان واڪ آئوٽ ڪندس.سينيٽ چيئرمين صادق سنجراڻي چيو آهي ته اڄ اجلاس بل جي لاءِ نه پر ايوان جا ڏينهن پورا ڪرڻ لاءِ سڏايو ويو آهي، حڪومت اهو بل پيش ڪري يا نه، مان ان کي ڇڏي ڏيان ٿو.ان کان اڳ سينيٽ ۾ جاري اجلاس جو ايجنڊا جاري ڪيو ويو، جنهن موجب اڄ ڪيترائي بل منظوري لاءِ پيش ڪيا ويندا…سينيٽ جي اجلاس ۾ سينيٽر عرفان صديقي قانون سازي تي پنهنجي ئي حڪومت تي تنقيد ڪئي.اجلاس ۾ سينيٽر عرفان صديقي چيو ته اڄ انتهائي اهم بل پيش ڪيا پيا وڃن، پرتشدد انتها پسندي جي روڪٿام بل 2023ع اهم آهي.سينيٽر عرفان صديقي چيو ته هي بل پاس ڪرڻ کان اڳ ڪميٽي ۾ پيش ٿيڻ گهرجي ها، سڀاڻي ڪو به ان بل جو شڪار ٿي سگهي ٿو.هن چيو ته بل جلدي ۾ پاس ڪيو پيو وڃي، سڀاڻي ٻڌايو ويندو ته جڏهن بل پاس ٿي رهيو هو ته ڪٿي هئا.اجلاس ۾ وفاقي وزير شيري رحمان چيو ته جلد بازي ۾ بل پاس ڪرڻ جي ڪا به ممانعت ناهي، ان بل ۾ پنهنجون ترميمون آڻينداسين.
ايوان ۾ پيش ڪيل بل
پرتشدد انتها پسندي کي روڪڻ وارو بل اڄ سينيٽ ۾ پيش ڪيو ويندو.بل جي متن موجب پرتشدد انتها پسندي جو مطلب نظرياتي عقيدن، طاقت جو استعمال ۽ مذهبي ۽ سياسي معاملن ۾ تشدد آهي. ان کان علاوه، ان ۾ فرقه پرستيءَ جي خاطر ڌمڪائڻ يا ڀڙڪائڻ، فرقيواريت جي حمايت ڪرڻ اهڙي طريقي سان قانون طرفان منع ٿيل آهي، پرتشدد انتهاپسندي ۾ مالي مدد يا اشتعال انگيز تشدد ۽ دشمني هڪ فرد يا تنظيم پڻ شامل آهي.تجويز ڪيل بل موجب مقرر ٿيل شخص کي تحفظ ۽ پناهه فراهم ڪرڻ پرتشدد انتها پسندي آهي. پرتشدد انتهاپسندي کي تسليم ڪرڻ ۽ ان بابت معلومات پکيڙڻ به پرتشدد انتهاپسندي ۾ شامل آهي. حڪومت پرتشدد انتهاپسندي جي فهرست 1 ۽ 2 ۾ ڪنهن شخص يا تنظيم کي شامل ڪري سگهي ٿي. لسٽ هڪ ۾ پرتشدد انتهاپسندي ۾ ملوث هڪ تنظيم شامل هوندي، جنهن جو اڳواڻ پرتشدد آهي، ان فهرست ۾ اهي تنظيمون به شامل هونديون جيڪي نالي جي تبديلي سان ٻيهر سامهون آيون آهن.بل موجب لسٽ 2 ۾ پرتشدد انتها پسندي ۾ ملوث ماڻهو شامل آهن. لسٽ 2 ۾ پرتشدد تنظيمن، اڳواڻن يا پرتشدد تنظيمن جي مالي مدد ڪندڙ به شامل هوندا،حڪومت پرتشدد ماڻهن ۽ پرتشدد تنظيمن جي ميڊيا تائين رسائي يا اشاعت کي محدود ڪندي. بل ۾ چيو ويو آهي ته پاڪستان ۾ انتهاپسند شخصيتن يا تنظيمن جي اڳواڻن يا فردن جي آمد و رفت تي پابندي هوندي.ان کان علاوه حڪومت پرتشدد تنظيم جي اثاثن جي جاچ ڪندي.بل ۾ اهو به چيو ويو آهي ته حڪومت شدت پسند تنظيمن جي اڳواڻن، اهلڪارن ۽ ميمبرن جي سرگرمين جي نگراني ڪندي.پرتشدد تنظيمن جي اڳواڻن، اهلڪارن ۽ ميمبرن جا پاسپورٽ ضبط ڪيا ويندا ۽ کين پرڏيهه وڃڻ جي اجازت نه هوندي.بل جي متن موجب پرتشدد تنظيمن جي اڳواڻ، اهلڪارن ۽ ميمبرن جا هٿيارن جا لائسنس رد ڪيا ويندا.اثاثا، ملڪيتون ۽ بئنڪ اڪائونٽس منجمد ڪيا ويندا.ان کان علاوه، پرتشدد تنظيم کي چونڊن ۾ حصو وٺڻ جي اجازت نه هوندي ۽ ڪو به مالي ادارو تشدد ڪندڙ تنظيم جي اڳواڻ، ميمبر يا آفيسر کي مالي مدد فراهم نه ڪندو.بل ۾ اهو به چيو ويو آهي ته لسٽ ۾ شامل شخص کي 90 ڏينهن کان 12 مهينن تائين نظربند ڪري سگهجي ٿو.بل جي متن ۾ چيو ويو آهي ته تعليمي ادارا ڪنهن به شخص کي پرتشدد انتها پسندي ۾ ملوث ٿيڻ يا ان کي فروغ ڏيڻ جي اجازت نه ڏيندا، ان کان علاوه ڪو به سرڪاري ملازم پاڻ کي يا پنهنجي گهر ڀاتين کي پرتشدد انتها پسندي ۾ ملوث ٿيڻ جي اجازت نه ڏيندو.سوشل ميڊيا تان پرتشدد انتها پسندي وارو مواد فوري طور هٽايو ويندو يا بلاڪ ڪيو ويندو، سيشن ڪورٽ ۾ قابل سزا ڏوهن جو ٽرائل ڪيو ويندو، جرم ناقابل ضمانت، قابل اطمينان ۽ ناقابل قبول هوندو.بل ۾ چيو ويو آهي ته معاملي جي جاچ پوليس يا ڪنهن ٻي اداري کان ڪرائي ويندي. پرتشدد انتها پسندي جي ڏوهه ۾ 3 کان 10 سال قيد ۽ 20 لک رپيا ڏنڊ جي سزا هوندي، ان قانون جي ڀڃڪڙي ڪندڙ شخص کي هڪ کان 5 سال قيد ۽ 10 لک رپيا ڏنڊ وڌو ويندو. پرتشدد انتها پسندي ۾ ملوث تنظيم کي 50 لک رپيا ڏنڊ لڳايو ويندو، تنظيم ٽوڙي ويندي، قانون جي ڀڃڪڙي ڪندڙ تنظيم کي 20 لک رپيا ڏنڊ لڳايو ويندو. سزا ملڻ تي، فرد يا تنظيم جي ملڪيت ۽ اثاثا ضبط ڪيا ويندا.هڪ شخص جي مدد ڪرڻ يا مدد ڪرڻ يا مدد ڏيڻ واري سزا جي سزا پڻ ڏٺي ويندي جيڪا ڏهن سالن تائين وڌي سگهي ٿي ،هڪ شخص کي پناهه ڏيڻ وارو شخص جيڪو جرم ڪري ٿو ان کي به جيل ۽ ڏنڊ وڌو ويندو، جيڪو شخص حڪومت کي معلومات يا مدد فراهم ڪري ٿو ان کي تحفظ ڏنو ويندو. حڪومت فهرست ۾ شامل شخص يا تنظيم جي اڳواڻن ۽ ميمبرن کي گرفتار ڪري ننهن ڏينهن تائين جيل ۾ رکي سگهي ٿي، مدو ٻارهن مهينن تائين وڌائي سگهجي ٿو، متاثرن کي هاءِ ڪورٽ ۾ اپيل ڪرڻ جو حق هوندو.
