ڄامشورو/سيوهڻ (اسٽاف رپورٽر) سنڌ جي نگران وڏي وزير جسٽس مقبول باقر وفاقي حڪومت تي زور ڏنو آهي ته حيدرآباد-سکر موٽر وي (ايم-6) تي ڪم شروع ڪيو وڃي گهٽ ۾ گهٽ انهن سيڪشنن تي جتي زمين حاصل ڪرڻ جا مسئلا حل ٿي ويا آهن. مون کي خبر آهي ته ايم-6 جي اڏاوت کي ان وقت روڪيو ويو هو جڏهن زمين تي قبضي جو اسڪينڊل سامهون آيو هو پر هاڻي ڪمشنر جي سربراهي ۾ هڪ ڪميٽي جوڙي آهي جيڪا گڏيل ڊجيٽل سروي ذريعي زمين حاصل ڪرڻ جي عمل کي مڪمل ڪندي، اهڙن خيالن جو اظهار هن ڇنڇر ڏينهن سيوهڻ ۾ ڊي سي ڄام شورو جي ڪئمپ ۾ حيدرآباد ڊويزنل انتظاميا جي اجلاس جي صدارت ڪندي ڪيو. اجلاس ۾ آبپاشي واري وزير ايشور لعل، چيف سيڪريٽري ڊاڪٽر فخر عالم، ڪمشنر ڪراچي خالد حيدر شاهه، سيڪريٽري آبپاشي نياز عباسي، سيڪريٽري ورڪس نواز سوهو، ڊي آءِ جي حيدرآباد طارق ڌاريجو، سي اي او پيپلز هائوسنگ فار گلڊ افيڪٽڊ ۽ ٻين لاڳاپيل عملدارن شرڪت ڪئي. ڪمشنر حيدرآباد خالد حيدر شاهه وڏي وزير کي حيدرآباد سکر موٽر وي (ايم-6) جي تعمير هيٺ ڪم جي اڳڀرائي بابت بريفنگ ڏيندي ٻڌايو ته ان جي ڊيگهه 396 ڪلوميٽر آهي جنهن ۾ حيدرآباد ڊويزن ۾ 105 ڪلوميٽر آهي. هن وڌيڪ چيو ته حيدرآباد ڊويزن ۾ ڪل 2428 ايڪڙ زمين جي ضرورت آهي. وڏي وزير کي ٻڌايو ويو ته ايم-9 جي زمين حاصل ڪرڻ وارو عمل فنڊن جي غبن سبب عارضي طور تي روڪيو ويو آهي، اهم سڌارن کان پوءِ عمل نئين سر شروع ڪيو ویندو. ڪمشنر حيدرآباد جي ماتحت هڪ ڪميٽي ڊجيٽل ڪوآرڊينيٽس سان گڏيل سروي/تازو حد بندي مڪمل ڪئي آهي. ڪمشنر چيو ته مٽياري جو صرف هڪ حصو مڪمل ٿيڻو آهي. ان تي وڏي وزير چيف سيڪريٽري کي هدايت ڪئي ته هو وفاقي حڪومت سان ڳالهائي ۽ ايم-6 تي معطل ٿيل ڪم کي ٻيهر شروع ڪري. وڏي وزير ڊويزنل انتظاميا کي هدايت ڪئي ته هو عام چونڊن ۾ سهولتن جي فراهمي تي زور ڏين ۽ بجلي چوري خلاف مهم کي وڌيڪ مضبوط بڻايو وڃي ۽ ذخيرو ڪرڻ ۽ منافع خورن خلاف پرائس ڪنٽرول آپريشن ڪيو وڃي. وڏي وزير ڊويزنل انتظاميه کي هدايت ڪئي ته زمين جي حصول سميت سمورن منصوبن جي تڪڙي تڪميل کي يقيني بڻايو وڃي، جنهن ۾ ٽريفڪ، شهري مرڪزن ۾ پارڪنگ جا مسئلا ۽ انفراسٽرڪچر جي بهتري خاص ڪري پارڪن ۽ راندين جي ميدانن جي بهتري کي يقيني بڻايو وڃي. هن انتظاميه تي زور ڀريو ته هو نيشنل ايمرجنسي ايڪشن پلان جي مطابق روٽين اميونائيزيشن پروگرامن ۽ پوليو جي خاتمي لاءِ سهڪار ۽ يقيني بڻائي. امن وامان : ڊي آءِ جي حيدرآباد طارق ڌاريجو وڏي وزير کي امن امان بابت بريفنگ ڏيندي ٻڌايو ته سندس رينج ۾ 9 ضلعا آهن جن ۾ 42 پوليس سب ڊويزنون ۽ 156 پوليس اسٽيشنون آهن. 10 ايس ايس پيز سميت پوليس فورس جو ڪل تعداد 18529 آهي. درج ٿيل ڏوهن بابت ڳالهائيندي ڊي آءِ جي وڏي وزير کي ٻڌايو ته ماڻهن خلاف ڏوهن جا 2761 ڪيس داخل ڪيا ويا جن ۾ 1883 جوابدارن جا چالان ڪيا ويا جن مان 33 جوابدارن کي سزا، 331 کي بري ۽ 1482 ڪيس التوا ۾ آهن. وڏي وزير کي ٻڌايو ويو ته 2023ع دوران ملڪيتن خلاف ڏوهن جا 1908 ڪيس داخل ڪيا ويا جن مان 1124 جا چالان ڪيا ويا. عدالت 21 ڄڻن کي سزا ٻڌائي، 186 کي بري ڪيو ۽ 916 ڪيس اڃا التوا ۾ آهن. اهڙي طرح 5675 لوڪل ۽ اسپيشل لا ڪيس داخل ڪيا ويا جن مان 5454 کي چئلينج ڪيو ويو جن مان 259 کي سزا، 1356 تي بري ۽ 3636 ڪيس التوا ۾ آهن. وڏي وزير پوليس کي هدايت ڪئي ته سڄي حيدرآباد ڊويزن ۾ گٽڪا ۽ مين پوري جھڙي لعنت جي خاتمي لاءِ جامع حڪمت عملي تيار ڪئي وڃي. ڊي آءِ جي چيو ته هنن منشيات فروشن خلاف زيرو ٽالرنس جو مظاهرو ڪيو آهي. هن وڌيڪ چيو ته سال 2023 ۾ گٽڪا مين پري ايڪٽ 2019 تحت 2701 ڪيس داخل ڪيا ويا ۽ 3924 جوابدارن کي گرفتار ڪيو ويو. اٽڪل رپيا. 2793 ملين رپيا وصول ڪيا ويا آهن. آبپاشي: چيف انجنيئر ايريگيشن سردار شاهه وڏي وزير کي بريفنگ ڏيندي ٻڌايو ته سکر بئراج ڪمانڊ ايريا ۾ 361 ۽ ڪوٽڙي بئراج ڪمانڊ ۾ 110، سکر ۽ ڪوٽڙي بئراج ڪمانڊ (ايل بي او ڊي) ۾ 110 ۽ گڊو بئراج ڪمانڊ ۾ 5 سميت 361 واهه آهن، جن جي ڊيگهه آهي 4970 ميل ۽ 2773 ڪلوميٽر RBOD-II تعمير هيٺ آهي. کيس ٻڌايو ويو ته موسمياتي تبديلي، کيرٿر رينج کان جبل سليمان جي بگٽي رينج تائين بي مثال جبل طوفان، تيز برساتون جيڪي گذريل 62 سالن ۾ رڪارڊ ڪيل سڀ کان وڌيڪ آهن، درياهن ۾ تيز وهڪرا به شامل آهي. سنڌو درياهه جي صورتحال ۽ RBOD-III ۽ منڇر ڍنڍ جي نظام جي محدود گنجائش ۽ ان جي مٿان RBOD-II جو غير فعال ٿيڻ. وڏي وزير کي ٻڌايو ويو ته سکر بئراج جي رائٽ بئنڪ ريجن لاڙڪاڻي ۾ شهباز ڊويزن ۾ 10 ڪم ڊسمبر 2023ع تائين مڪمل ڪيا ويندا. ٻوڏ کان متاثر گهر: سي اي او سنڌ پيپلز هائوسنگ فار فلڊ افيڪٽس (ايس پي ايڇ ايف اي) خالد شيخ چيو آهي ته 2022ع جي سخت برساتن سبب صوبي جو 70 سيڪڙو حصو ٻڏي ويو، ان ڪري حڪومت 30 مان 24 ضلعن کي ڊزاسٽر زون قرار ڏئي متاثر علائقن جو اعلان ڪيو آهي. مجموعي طور تي 12.36 ملين ماڻهو متاثر ٿيا ۽ 2.1 ملين گهر تباهه يا تباهه ٿيا. خالد شيخ چيو ته تباهه ٿيل گهرن مان 50 سيڪڙو سرڪاري زمين تي، 31 سيڪڙو خانگي زمين تي ۽ 19 سيڪڙو زمين تي آهن. ان ڪري سنڌ حڪومت سرڪاري زمين تي رهندڙ ماڻهن کي گهر ليز تي ڏيڻ جو فيصلو ڪيو آهي. ڄامشوري ضلعي جي حوالي سان ڳالهائيندي خالد شيخ چيو ته 60 هزار 609 گهرن کي نقصان پهتو آهي، جن مان 30 هزار 319 سيوهڻ ۾، 15 هزار 577 ڪوٽڙي ۾ ۽ 4 هزار 715 ٿاڻو بولا خان ۾ آهن. سي اي او ایس پي ایچ ایف وڏي وزير سان کي هڪ دلچسپ ڊيٽا شيئر ڪئي ته سنڌ ۾ 596,793 عورتن جي گهرن جي تعمير جي تصديق ڪئي وئي. انهن مان 121,817 بيواهون، 34,382 بيوس بزرگ عورتون، 4250 معذور مڙسن جون عورتون، ۽ 3020 طلاق ٿيل/ لاوارث/ غير شادي شده پوڙهيون عورتون جيڪي ٻين تي انحصار ڪندڙ هيون شامل آهن.. وڏي وزير کي ٻڌايو ويو ته جون 2024ع تائين 6 لک گهر مڪمل ڪيا ويندا. وڏي وزير ولي گينچو جو دورو ڪيو جتي 60 گهر تعمير هيٺ آهن. هن گهر جي رھندڙ ماڻھن سان ملاقات ڪئي ۽ پوءِ سيوهڻ جي قلعي ۾ ٿيل هڪ تقريب ۾ انهن جي گهر جا دستاويز سندن حوالي ڪيا. دورو: وڏي وزير رورل هيلٿ سينٽر (آر ايڇ سي) اراضي جو اوچتو دورو ڪيو جتي مريضن سان پڻ ڳالهايو. هن زندگي بچائيندڙ دوائن جي کوٽ ۽ اينٽي اسنيڪ سيرم ۽ اينٽي ريبيز ويڪسين جي عدم دستيابي تي ناراضگي جو اظهار ڪيو. آر ايڇ سي ۾ 30 هزار ماڻهن جي آبادي آهي پر انهن جي ايڪسري مشين خراب هئي ۽ اسپتال جي حالت پڻ خراب هئي. کيس ٻڌايو ويو ته آر ايڇ سي جو انتظام پي پي ايڇ آءِ ڪري رهيو آهي ۽ چيف سيڪريٽري جيڪو ساڻس گڏ هو ان کي هدايت ڪئي ته هو پي پي ايڇ آءِ انتظاميا سان ڳالهائي ۽ مسئلا حل ڪري. وڏي وزير ڳوٺ غلام نبي ڇٽو کان هادي بخش ڇٽو ڳوٺ تائين 3.2 ڪلوميٽر جي تعمير هيٺ روڊ جو معائنو ڪيو جتي سيڪريٽري ورڪس نواز سوهو کيس ڪم جي رفتار ۽ معيار بابت بريفنگ ڏني. هن ولي گنچو ڳوٺ کي مين هاءِ وي سان ڳنڍيندڙ 2.4 ڪلوميٽر روڊ جو پڻ معائنو ڪيو. وڏو وزير ارل واهه هيڊ پهتو، جتي بحاليءَ جو ڪم هلندڙ هو. هن آبپاشي سيڪريٽري کي هدايت ڪئي ته ڪم جي معيار ۽ بروقت مڪمل ٿيڻ کي يقيني بڻايو وڃي. سيد عبدالله شاهه انسٽيٽيوٽ آف ميڊيڪل سائنسز جي دوري دوران وڏي وزير ان جي ايمرجنسي، آءِ سي يو، وينٽيليٽرز ۽ چئن آپريشن ٿيٽرن جو معائنو ڪيو ۽ اطمينان جو اظهار ڪيو. اداري جي ڊائريڪٽر ڊاڪٽر معين الدين صديقي سڱان کي جاري رکڻ جي هدايت ڪئي. وڏي وزير سيد عبدالله شاهه انسٽيٽيوٽ آف ميڊيڪل سائنسز جي دوري جي شروعات ۾ ان جي ايمرجنسي، آءِ سي يو، وينٽيليٽرز، سيهون جي دوري جي شروعات ڪئي، وقتي وڏي وزير مقبول باقر لعل شهباز قلندر جي مزار تي حاضري ڀري گلن جي چادر چاڙهي ۽ فاتحه خواني ڪئي. خواني ۽ ان کانپوءِ ترقياتي ڪمن جو دورو ڪيو ۽ ڊي سي آفيس ۾ اجلاس جي صدارت ڪئي ۽ چئن آپريشن ٿيٽرن جو معائنو ڪيو ۽ اطمينان جو اظهار ڪيو.
